Γιώργος Κοντογιώργης
Για να διαπιστώσουμε την ύπαρξη πνευματικών ανθρώπων πρέπει να διερωτηθούμε εάν υπάρχουν ιδέες να υπηρετήσουν και ποιές. Σήμερα λοιπόν δεν υπάρχουν ιδέες διακριτές από το κατεστημένο οικονομικοκοινωνικό και πολιτικό σύστημα. Οι ιδέες που διακινούνται ακόμη σήμερα (ο σοσιαλισμός και ο φιλελευθερισμός) αποτελούν απολιθώματα της εποχής που ο νεότερος κόσμος αγωνιούσε να ξεπεράσει το δεσποτικό του παρελθόν και να οικοδομήσει κοινωνίες εν ελευθερία. Αυτό εξηγεί γιατί με περισσή ευκολία οι πνευματικοί άνθρωποι μεταβάλλονται σε απολογητές, σε θεράποντες και, συχνά, σε διαχειριστές του συστήματος και των κατόχων του.
Οι πνευματικοί άνθρωποι πιστεύουν ακόμη ότι την εκμετάλλευση την παράγει το κεφάλαιο και όχι η σύμπτωση στον ίδιο φορέα του ιδιοκτήτη του κεφαλαίου με τον ιδιοκτήτη του συστήματος. Είναι οι ίδιοι που διδάσκουν τις κοινωνίες ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα είναι δημοκρατικό, με απώτερο σκοπό τον εγκιβωτισμό τους στον χώρο της ιδιωτείας, έτσι ώστε να παραμείνει κατά τρόπο αδιατάρακτο στα χέρια των κατόχων του κράτους. Είναι τέλος αυτοί που διατείνονται ότι η συνείδηση του συλλογικού υποκειμένου (το έθνος) αποτελεί απειλή για την ελευθερία, ανοίγοντας τον δρόμο για την ολοκληρωτική επιβολή των σχέσεων ηγεμονίας που διαμορφώνονται στο πλανητικό σύστημα, σε βάρος του κανονιστικού περιβάλλοντος των κοινωνιών του κράτους.
Η απουσία ιδεών οφείλεται όχι σε κάποιο «στέγνωμα» του ανθρώπινου νου, αλλά στο γεγονός ότι διανύουμε μια μεταβατική εποχή όπου το παλαιό εξεπλήρωσε τον προορισμό του, το δε νέο κυοφορείται μέσα σε ένα πλήρες κενό, γνώρισμα του οποίου είναι η κατάληψη «θέσεων» στο σύστημα με μέτρο τους συσχετισμούς.
Ελάχιστοι είναι οι πνευματικοί άνθρωποι που «οσμίζονται» τα φαινόμενα και τοποθετημένοι πέραν της εποχής τους, καταπιάνονται με την οικοδόμηση του νέου γνωσιολογικού οπλοστασίου με βάση το οποίο θα συλληφθούν τα ποιοτικά στοιχεία της εξέλιξης και θα διαγραφεί η προοπτική της. Οι πνευματικοί αυτοί άνθρωποι όμως βρίσκονται στο «εργαστήρι» και, προφανώς, η αξία των προτάσεών τους θα δοκιμασθεί συντωχρόνω με τις μεταμορφώσεις του παρόντος και την ανάδυση του καινούριου.
Το φαινόμενο αυτό είναι παγκόσμιο. Από τη δοκιμασία αυτή δεν θα μπορούσαν να εξαιρεθούν οι Έλληνες πνευματικοί άνθρωποι. Θα έλεγα μάλιστα ότι οι τελευταίοι, χάρη στη συγκυρία, επέδειξαν μεγαλύτερη βιασύνη να μεταβληθούν από «οργανικοί διανοούμενοι» σε «οργανικούς νομείς» της εξουσίας. Έχει ενδιαφέρον εντούτοις να προσεχθεί ότι επεχείρησαν να προσδώσουν στο διάβημά τους αυτό προοδευτικό πρόσημο, διακηρύσσοντας ότι ανέλαβαν το ρόλο της «θεραπαινίδας» στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» της ελληνικής κοινωνίας. Έναν ρόλο στον οποίο συνωστίσθηκαν αυτόκλητοι ή ανταποκρινόμενοι στο πρώτο νεύμα της εξουσίας.
Αναδημοσίευση από σχετικό αφιέρωμα της ΕΡΕΥΝΑΣ και του Αποστόλη Ζώη - Ημερομηνία δημοσίευσης: 17-05-09