Γιώργος Κοντογιώργης
Η Ελληνική Δημοκρατία του Ρήγα προσεγγίζεται υπό το πρίσμα των τριών διαφορετικών κόσμων που συναντώνται την εποχή του: της κρατικής δεσποτείας που εκφράζει ο κλασικός οθωμανικός τύπος και η ευρωπαϊκή μεταβατική πραγματικότητα. Της ανθρωποκεντρικής δυναμικής που στιγματίζει τις εξελίξεις την περίοδο αυτή, ιδίως στον δυτικο-ευρωπαϊκό χώρο και δείχνει την κατεύθυνση της μετάβασης. Και τέλος, του ελληνικού ανθρωποκεντρικού παραδείγματος, το οποίο εξακολουθεί να κινείται στην τροχιά της μετα-κρατοκεντρικής ή οικουμενικής φάσης του ελληνικού κοσμοσυστήματος.
Η Ελληνική Δημοκρατία του Ρήγα στοχεύει, αφενός στην επαναστατική επίλυση του εθνικού προβλήματος και, αφετέρου στην εγκαθίδρυση ενός πολιτειακού συστήματος, που συνδυάζει τη δημοκρατική αυτοκυβέρνηση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και μια ολοκληρωμένη εκδοχή αντιπροσώπευσης στο πεδίο της κεντρικής πολιτείας. Το πολιτειακό σύστημα του Ρήγα προκρίνει την ανοικοδόμηση της οικουμενικής κοσμόπολης στη βάση του έθνους-κοσμοσυστήματος, όχι τη δημιουργία ενός αυταρχικού/δεσποτικού κράτους ή έστω ενός κράτους-έθνους.
Το ενδιαφέρον του προτάγματος του Ρήγα έγκειται στο ότι αναδεικνύει το ανθρωποκεντρικό διαμέτρημα του ελληνισμού της εποχής του σε διαλεκτική συνάφεια με την αγωνιώδη πορεία της Εσπερίας από τη δεσποτεία στον ανθρωποκεντρισμό. Το πρόταγμά του είναι εθνικά οικουμενικό και ανθρωποκεντρικά δημοκρατικό, όχι όμως κοινωνικό, κατά το πρότυπο των κοινωνιών της μετάβασης στην απλώς ατομική ελευθερία. Εξού και εκτιμά ότι το ελληνικό διακύβευμα συναντάται οριακά μόνο με τις ριζοσπαστικές εκδηλώσεις της Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού.
Υπό την έννοια αυτή, το προοδευτικό υπόβαθρο του προτάγματος του Ρήγα απέχει έτη φωτός από εκείνο του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και, ενγένει, της νεοτερικότας. Η επικαιρότητά του αφορά ιδίως στο μακρινό μέλλον της ανθρωπότητας. Στο παρόν, θα μπορούσε να συνδράμει τη νεοτερικότητα, προκειμένου να αρθεί στο ύψος της αυτογνωσίας, να συλλάβει το μέλλον της προόδου και, συνακόλουθα, να απεγκλωβισθεί από τα ήδη παρωχημένα, δηλαδή συντηρητικά στερεότυπα και τις ομόλογες γνωσιολογικές εμμονές του Διαφωτισμού.
Σχετικά:
[1] Το βιβλίο: Γιώργος Κοντογιώργης, Η "Ελληνική Δημοκρατία" του Ρήγα Βελεστινλή, Εκδόσεις Παρουσία
[2] Γιώργος Κοντογιώργης, Συνέντευξη στην Εφημερίδα Αγγελιαφόρος της Θεσσαλονίκης, 23 Νοε 08
[3] Σχετική ανάλυση στο βίντεο: Ανιχνεύσεις - Κοντογιώργης - Ο ανθρωποκεντρικός Ρήγας - 26 Νοε 08
